تأثیر افزایش قیمت‌ها بر سودآوری بنگاه‌های بورسی
مهدی آزادواری در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس در پاسخ به این سوال که عوامل رشد بازار سهام در سال 92 و کسب بازدهی بیش از 100 درصدی سهامداران در این مدت چه بود، اظهار داشت: افزایش قیمت دلار به رشد درآمد شرکت‌های صادراتی از جمله پتروشیمی‌ها و شرکت‌هایی که محصولات خود را به قیمت جهانی می‌فروشند از جمله فولاد، سنگ آهن، معدنی‌ها از جمله سرب و روی و مس منجر به رشد بازار شد .
وی افزود: این افزایش نرخ دلار نیز به دلیل سیستم غیر منعطف اقتصادی کشور در تعیین عوارض و حقوق دولتی و همچنین نرخ‌های فروش مواد اولیه از جمله خوراک پتروشیمی‌ها به خصوص گاز و همچنین میعانات رخ داد و سود این موضوع ناشی از کاهش ارزش پولی ملی به کمتر از یک سوم و عدم کارایی بازار ایران در اصلاح سریع قیمت‌های سهام و عدم کارایی بازار در پیش‌بینی دقیق سودآوری و عدم کارایی مدیریت مالی و حسابداری شرکت‌ها در برآورد صحیح سود بر اساس مفروضات واقعی جامعه بوده است .
وی با بیان اینکه صنایع تحت تاثیر افزایش قیمت دلار تا تابستان 1392 رشد قیمت تجربه کردند، تصریح کرد: غیر از بعد سودآوری، ارزش جایگزینی شرکت‌ها نیز در اثر افزایش قیمت دلار رشد 3 برابری داشت؛ افزایش تحریم‌ها علیه ایران، عملا ساخت شرکت‌های جدید را غیرممکن ساخت و ارزش جایگزینی با رشد 3 برابری همراه شد، شرکت‌ها نیز به تبع رشد ارزش جایگزینی با اقبال و افزایش قیمت سهام روبرو شدند .
* ورود شرکت ها و صنایع جدید و لیدری آنها
این کارشناس بازار سرمایه با تأکید بر اینکه صنعت پتروشیمی با چاشنی ابهام وارد بازار شد، افزود: شرکت پالایش نفت اصفهان که در سال 1387 به عنوان اولین پالایشی وارد بورس شد، بیش از نیمی از روزهای معاملاتی خود را بسته بوده است .
آزادواری تأکید کرد: پالایش نفت تبریز، بندرعباس، شیراز، تهران و لاوان پنج پالایشگاهی بودند که طی سال 90 تا 92 وارد بازار شدند؛ شرکت‌هایی که سودآوری ناچیز یا حتی زیانده بودند، به شدت مبهم بودند .
وی با اشاره به اینکه پس از بحث مالیات بر ارزش افزوده، موجودی کالای پایان دوره ناشی از افزایش قیمت ارز مرجع از 1226 به 2450 تومان، تحلیل‌های مختلف و متفاوتی ارائه شد، گفت: علاوه بر این رشد دلار مبادله به 2450 با فرض حفظ حاشیه سود، سودآوری پالایشگاه‌ها را دو برابر کرد؛ در پی این موضوع، پالایشگاه‌ها در سایه ابهامات متعدد و با تحرکات گروه‌های مختلف، سودآوری قابل توجهی کسب کردند، هر چند موجودی کالا و ارزش افزوده عایدی برای صنعت پالایشگاهی کشور نداشت اما افزایش قیمت دلار و خصوصی سازی بر عملکرد آنها موثر بود .
وی با بیان اینکه همچنان اختلاف حساب‌ها بین شرکت‌های پالایشی و ملی پالایش و پخش ادامه داشته و دارد، افزود: اکنون ابهامات به حدی رسیده است که پالایشگاه‌ها از ارائه صورت‌های مالی عاجز مانده‌اند؛ شرکت‌های پالایشی طبق قانون تا تیر بایستی مجمع برگزار کنند، از سوی دیگر شرکت ملی پخش تا تیر فرصت ارسال اعلامیه‌ها و قیمت‌ها دارد .
اجازه افزایش قیمت کالاهای اساسی
این کارشناس بازار درباره میزان تأثیر اجازه افزایش قیمت کالاها بر روند بازار، گفت: دولت دهم در آخرین سال فعالیت خود، تحت تاثیر هدفمندی سال 1389 و افزایش تورم و افزایش سرسام آور قیمت ارز و البته مشکلات و فشارهای تحریم بر تولیدکنندگان، اجازه افزایش قیمت‌ها را داد .
وی افزود: افزایشی که نه تنها به پوشش دهنده افزایش هزینه‌ها بوده، بلکه به بهبود حاشیه سود و وضعیت تولید شرکت‌های تولیدی در صنایعی از جمله غذایی، لبنیاتی، روغن خوراکی و روغن و روانکار صنعتی، لاستیک و حتی سیمان نیز منجر شد؛ علاوه بر این دولت دهم در روزهای آخر فعالیت خود، از فشار گسترده‌ای که طی 8 سال بر بانک‌ها وارد کرده بود، کاست .
* تغییر فضای سیاسی
وی درباره عوامل رشد بازار با روی کار آمدن دولت جدید، تصریح کرد: تغییر دولت و بر روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و انتظارات برای اعتدال و تعادل و بهبود فضای اقتصادی و بهبود روابط بین الملل بر بازار سرمایه نیز موثر بود؛ به طوری که خوش بینی و انتظارات بخش اصلی فعالیت بازار سرمایه را تشکیل می‌دهد .
* همه چیز در رفتار سرمایه‌گذاران است
این کارشناس بازار با اشاره به اینکه رفتار سرمایه‌گذاران عامل اصلی در ایجاد رونق و رکود در بازارهای مالی است، گفت: اولین خطای سیستماتیک، فرض ادامه دار بودن رشد سودآوری است که سرمایه گذاران انتظار داشتند تا سود عملیاتی شرکت‌ها در سال 92 و 93 نیز مانند سال 91 رشد کند که این موضوع به دلیل از بین رفتن علت رشد، محقق نشد .
آزادواری درباره دومین خطای سرمایه گذاران، گفت: استفاده از یک نمونه و تعمیم آن به کل بازار سرمایه بوده است؛ نمونه ای از لحاظ تعدادی کوچک و البته از لحاظ ارزش تقریبا بزرگ با رشد سودآوری مواجه شده‌اند، اما سرمایه گذاران این موضوع را به کل تعمیم داده و انتظار رشد سودآوری همه شرکت‌ها را داشتند
پرشین تحلیل