رشد نوسانی بورس

نوسان بازار سرمایه در مدت ۹ ماهه گذشته ادامه داشته است. گاهی روند بازار صعودی و گاهی رکودی هیجانی بوده است. در روزهای اخیر هم گرچه شاهد رشد شاخص بورس هستیم، اما این روند بی‌رمق و کم‌جان است که دلیل آن نبود پشتوانه منطقی در پس این تغییرات است و شاخص همچنان با رشدهای نوسانی به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

به گزارش بانکداران ۲۴ (Banker)، به نظر می‌رسد موانعی که باعث فروپاشی نسبی بورس شده بود برداشته نشده است تا بورس بتواند خود را احیا کند. در ایران، بورس هیچ ارتباط معنا داری با وضعیت اقتصادی کشور ندارد و غیر قابل پیش بینی است. به عنوان مثال زمانی که اقتصاد کشور در بالاترین میزان رکود قرار دارد شاخص‌های بورس رشد می‌کنند و وقتی انتظار می‎‌رود که با تغییر در انتظارات عمومی بهبود نسبی برقرار شود، همچنان مشکلات در آن باقی می‌ماند. این موضوع نشان‌دهنده آن است که بورس انعکاس روشنی از وضعیت اقتصادی کشور نداشته است. مشکلات بورس در ایران از سال 1391 و زمانی که مجلس با تصویب قانونی در بهمن سال 1391 قیمت گاز برای خوراک و نهاده بنگاه‌های پتروشیمی را از سه سنت به 13 سنت افزایش می‌دهد و متعاقب آن سودی که تا این زمان از شرکت‌های پتروشیمی انتظار می‌رفته متوقف می‌شود و به همین دلیل با توجه به اینکه بالغ بر 40 درصد سود بازار سهام هم متعلق به شرکت‌های پتروشیمی بود عملا از آنجا به بعد بازار بورس روند نزولی دارد و به نوعی سقوط می‌کند. این مساله نشان می‌دهد که علت سود بالای شرکت‌های پتروشیمی ناشی از یارانه بالایی است که درباره خوراک گاز و نهاده‌های گازی در اختیار آنها قرار می‌گیرد. این موضوع بخشی از دلایل ناکارآمدی صنعت پتروشیمی است که در انتظار ایجاد ارزش افزوده هم بوده است و همه این مسائل در توضیح این مورد بیان می‌شود. عمده سود‌هایی که در این صنعت و صنایع دیگر به دست می‌آید بابت تلاش، خلاقیت، نوآوری، ابتکار و سخت کوشی نیست؛ بلکه از دسترسی به منابع قدرت و یارانه‌های گسترده‌ای بوده که به آنها پرداخت می‌شده است. از آن زمان به بعد هم تحول عملی در حوزه فعالیت‌های شرکت‌های پتروشیمی حاصل نشده و شاهد تداوم رکود در بازار بورس بوده‌ایم. اصلی‌ترین بنگاه‌هایی که سود را در بازار سرمایه رقم می‌زند، بنگاه‌های پتروشیمی است و به همین دلیل هم اتفاق عملی و جدی در این صنعت روی نداده است. دلایل متعددی که بخشی از آنها بیان شد موجب شد تا رکود اقتصادی در کشور عمیق‌تر از قبل شود. با توجه به مسائل گذشته، امروز تا حدودی فضای اقتصادی کشور با توجه به تغییر دولت شفاف‌تر شده و شرایط به سوی بهبودی خواهد رفت. با توجه به برخی از صنایع، فعالیت‌هایی که دچار حباب بودند موجب افزایش رکود در کشور شدند. از جمله این فعالیت‌ها مسکن است که شاهد رکود در این حوزه هستیم. این حباب از گذشته وجود داشته و طبق تحقیقات ادامه دارد و تا زمانی که این حباب خالی نشود رکود در بخش مسکن ادامه خواهد داشت. همانطور که در فعالیت‌های دیگر صنایع مختلف شاهد بودیم در این حوزه هم شاهد مشکلات زیادی هستیم. رشد شاخص‌های بورس در کشور‌های مختلف جهان ناشی از نوآوری، خلاقیت، ارتقای بهره‌وری، ارتقای کیفیت و کاهش قیمت شاخصه‌های رشد در هر صنعتی هستند که متاسفانه در اقتصاد ایران همه این عوامل غایب‌اند. خوشبختانه فعالیت‌های اقتصادی در دولت یازدهم بهتر و شفاف‌تر از دولت گذشته است و قطعا قابل مقایسه با دولت دهم نیست. شفافیت در فعالیت‌های اقتصادی یکی از عواملی است که مانع از این می‌شود که با دستکاری در عوامل غیر اقتصادی بورس را حفظ کرد و از طرفی دیگر مانع از نشان دادن رشد کاذب در بورس می‌شود. اگر اینچنین پیش نرود، بورس با بهبود جدی روبه‌رو نمی‌شود. به یقین اگر شاخص‌های بهروه وری بورس در جهان به کار گرفته شود شاهد بهبود وضعیت بورس کشور خواهیم بود.

بنکر